Interpretacja wiersza 

Analiza dzieła literackiego to działanie badawcze mające ustalić z jakich elementów składa się utwór i jak został skonstruowany (por. Podręczny słownik terminów literackich). Analiza stanowi podstawę do dokonania interpretacji wiersza, której celem jest wyjaśnienie jego sensu, omówienie elementów, środków wyrazu itp.

Nie jest rzeczą prostą zinterpretować wiersz. Dzieje się tak choćby dlatego, że nie każdy potrafi na podstawie często abstrakcyjnego opisu jakiejś sytuacji sformułować sensowną odpowiedź na pytanie „Co poeta miał na myśli?”. Jednak nie jest to niemożliwe.

      Przejdźmy teraz do podstaw czyli zdefiniowania kilku pojęć:

• bohater liryczny – bohater występujący w wierszu
• podmiot liryczny – ten, kto opisuje, opowiada w wierszu
• sytuacja liryczna – sytuacja w jakiej znalazł się bohater wiersza
• temat wiersza – główny element świata przedstawionego, np. tematem „Trenów” Jana Kochanowskiego jest uczucie bólu po stracie córki
• liryka bezpośrednia – jeśli podmiot liryczny wypowiada się w I os. i jest bohaterem tego wiersza (wypowiedzi typu: ja byłem, ja widziałem, ja zrobiłem itp.)
• liryka pośrednia – gdy podmiot liryczny jest ukryty i opisuje coś, czego był świadkiem, jednak nie ujawnia się poprzez konkretną wypowiedź „ja”
• liryka wizyjna – jeśli sytuacją jest sen albo wizje przyszłości
• środki stylistyczne – zastosowane w tekście środki językowe, które mają wywołać u czytelnika określony efekt (np. emocjonalny, estetyczny).

     Wskazówki:

• Należy bardzo uważnie i najlepiej kilka razy przeczytać wiersz, który został wybrany do analizy
• Tytuł wiersza często zawiera wskazówki interpretacyjne dotyczące bohatera lirycznego, sytuacji itp.
• Warto stosować cytaty, używać ich jako argumentów
• Podczas czytania wiersza można zaznaczać środki stylistyczne. Na marginesie napisać, jaka jest ich rola, dlaczego zostały użyte.

     Plan analizy:

• Temat – opis czego dotyczy wiersz, jaki jest jego ogólny sens, w jakich okolicznościach powstał
• Tytuł – na co wskazuje, jaka jest jego rola
• Podmiot liryczny – kto nim jest, dlaczego się wypowiada
• Kompozycja – z jakich części składa się wiersz, omówienie treści
• Środki wyrazu – jakie występują, jaką spełniają rolę
• Sens wiersza – do jakich skłania przemyśleń.

     Schemat interpretacji wiersza:
  W celu interpretacji wiersza można posłużyć się pewnym schematem. Poniższy, został zaczerpnięty z „Jak napisać interpretację (nie tylko) współczesnego wiersza?” autorstwa Jerzego Kowalewskiego (1994: 28-32).

1. Wstęp – odpowiada na pytania: kto jest autorem wiersza? Kiedy wiersz powstał? Z jakiego tomiku pochodzi? Dlaczego wybrałem właśnie ten wiersz?
2. Tytuł – co sugeruje tytuł? Jaki będzie temat wiersza na jego podstawie? Do jakich motywów (antycznych, biblijnych, literackich) się odwołuje? Napisz o nich.
3. Jeśli jest refren – o czym on mówi?
4. Jak wiersz jest zbudowany? Ile ma wersów, zwrotek?
5. Jaka jest sytuacja liryczna wiersza?
6. Kto jest podmiotem lirycznym?
7. Kim są bohaterowie?
8. Jaką atmosferę wiersza tworzą epitety? Można je pogrupować.
9. Jakie środki stylistyczne służyły do przekazania tezy wiersza? Analiza środków stylistycznych. Jaka jest ich funkcja w wierszu?
10. Budowa wersyfikacyjna wiersza. Co ona daje?
11. Czego nie ma w wierszu? Dlaczego? (np. środków stylistycznych)
12. Czy wiersz jest spójnie zbudowany? Czy wszystkie jego elementy łączą wiersza łączą się ze sobą harmonijnie? Jeśli nie to dlaczego?
13. Kontekst historyczno-literacki. Kiedy wiersz powstał? Co się wtedy działo, co mogło mieć związek z jego treścią? Jakie inne podobne wiersze napisał autor?
14. Moja ocena wiersza – czy podobał mi się i dlaczego?

Źródło:  http://www.jaknapisac.com/jak-napisac-interpretacje-wiersza-analizowac-wiersze/